Ból przewlekły


Jak wynika z badań, ból jest jednym z najczęstszych objawów, z jakimi pacjenci zgłaszają się po pomoc medyczną. Szczególnym jego rodzajem jest ból neuropatyczny, z powodu którego cierpi nawet 10% populacji ogólnej. 
W porównaniu do bólu mięśniowo szkieletowego jest zwykle silniejszy, w większym stopniu wpływa na funkcjonowanie, a stosowane leczenie farmakologiczne łagodzi go tylko częściowo u 30-40% pacjentów.  

Etiologia bólu


Zgodnie z definicją Międzynarodowego Towarzystwa Badania Bólu, ból neuropatyczny jest skutkiem uszkodzenia somatosensorycznej części układu nerwowego. Powstaje on w wyniku zmian neuroplastycznych, do których dochodzi w następstwie zaburzeń w regulacji w obrębie ośrodkowego, obwodowego i/lub autonomicznego układu nerwowego. Zaburzenia te obejmują nadpobudliwość komórek nerwowych, sensytyzację obwodową i ośrodkową, zapalny obrzęk neurogenny, uszkodzenie układów kontroli bólu oraz tworzenie się patologicznych połączeń pomiędzy różnymi rodzajami włókien nerwowych.  
Do najczęstszych przyczyn bólu neuropatycznego należą przebycie zakażenia wirusem ospy i półpaśca (neuralgia półpaścowa) oraz uszkodzenie układu nerwowego będące powikłaniem cukrzycy (neuropatia cukrzycowa). Innymi przyczynami zaburzeń w regulacji układu nerwowego, które prowadzą do wystąpienia bólu neuropatycznego mogą być: uraz (bóle fantomowe, neuropatyczne bóle pooperacyjne), udar mózgu, ucisk, czy choroby o podłożu autoimmunologicznym. W zależności od lokalizacji neuroanatomicznej, ból neuropatyczny może występować w różnych rejonach ciała.  

Objawy schorzenia


Ból neuropatyczny może być ostry, przeszywający, kłujący, nie zawsze jednak jest odczuwany jako „ból”. Może mieć postać pieczenia, mrowienia, wrażenia „rażenia prądem” czy uczucia dotkliwego zimna. Charakterystyczne są też takie zjawiska jak:       

  • alodynia – bolesne odczuwanie bodźców, które u osób zdrowych nie wywołują reakcji bólowej (np. ciepło, dotyk, ucisk)
  • hiperalgezja - nasilone odczuwanie bólu w reakcji na bodziec, który u zdrowych osób wywołuje ból o niewielkim nasileniu (np. ukłucie)
  • hiperpatia - opóźniona, bardzo nasilona reakcja na jakikolwiek bodziec bólowy

Leczenie


Farmakoterapia bólu neuropatycznego obejmuje niektóre leki przeciwdepresyjne i przeciwpadaczkowe, leki stosowane miejscowo, a w dalszej kolejności opioidy i kannabinoidy. Badania wskazują także na korzystne działanie ketaminy, która jako antagonista receptora NMDA, zapobiega rozwojowi nadwrażliwości ośrodkowej i zmniejsza natężenie doznań bólowych.

Udokumentowaną skuteczność w leczeniu bólu neuropatycznego ma także przezczaszkowa stymulacja magnetyczna (TMS)Poprzez oddziaływanie na szlaki neuronalne łączące różne rejony układu nerwowego, m.in. wzgórze i rdzeń kręgowy, TMS wpływa na aktywność układów modulujących ból, które związane są z emocjami, uwagą i różnicowaniem bodźców czuciowych. Oddziałuje także na istotne w kontroli bólu układy neurotransmiterów, takich jak endogenne opioidy, glutaminian, GABA czy dopamina.  

Badania pokazują, że zastosowanie wysokoczęstotliwościowej powtarzalnej przezczaszkowej stymulacji magnetycznej w rejonie pierwszorzędowej reprezentacji motorycznej po stronie przeciwległej do rejonu ciała w którym odczuwany jest ból pozwala całkowicie i trwale zlikwidować objawy nawet u 80% pacjentów.
Szukaj